Τι είναι;
Πρόκειται για διαβήτη που διαπιστώνεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της κύησης και συνήθως υποχωρεί αμέσως μετά τον τοκετό.
Αιτιολογία
Κατά τη διάρκεια της κύησης, το έμβρυο τρέφεται μέσω του πλακούντα από τον οποίο παράγονται ορμόνες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξή του. Οι ορμόνες αυτές παρουσιάζουν μέγιστη έκκριση κατά την 24η-28η εβδομάδα της κύησης και εμποδίζουν τη δράση της ινσουλίνης στο σώμα της εγκύου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η έγκυος καταφέρνει να ξεπεράσει το στρεσογόνο αυτόν παράγοντα και να αυξήσει την παραγωγή ινσουλίνης διατηρώντας έτσι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε φυσιολογικές τιμές. Στην αντίθετη περίπτωση έχουμε ‘αντίσταση στην ινσουλίνη’ και η έγκυος εμφανίζει διαβήτη κύησης.
Συχνότητα εμφάνισης
Περίπου 3%, δηλαδή 3 στις 100 γυναίκες θα εμφανίσουν αυτόν τον τύπο του διαβήτη.
Παράγοντες κινδυνου
Οι πιθανότητες για μια γυναίκα να εμφανίσει διαβήτη κύησης είναι μεγαλύτερες όταν υπάρχει μια από τις ακόλουθες καταστάσεις:
- Ιστορικό παθολογικής ανοχής στη γλυκόζη.
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, ιδίως σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
- Βάρος σώματος προ της εγκυμοσύνης μεγαλύτερο από το ιδανικό σωματικό βάρος τουλάχιστο κατά 10%.
- Ηλικία άνω των 30 ετών.
- Πολλύτοκος (περισσότερες από 4 εγκυμοσύνες).
Πότε και πώς γίνεται η διάγνωση
Ο έλεγχος γίνεται κατά την 24η-26η εβδομάδα της κύησης, αρχικά με φόρτιση με 50γρ. γλυκόζης. Αν μία ώρα μετά, το σάκχαρο μετρηθεί και βρεθεί >200mg/dl, τότε τίθεται άμεσα η διάγνωση για διαβήτη κύησης. Αν το σάκχαρο μία ώρα μετά βρεθεί μεταξύ 140 και 200mg/dl, τότε επαναλαμβάνουμε τη δοκιμασία, χορηγώντας 100γρ. γλυκόζης.
- ΧΡΟΝΟΣ ΤΙΜΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ
- T=O 95mg/dl
- T=60min 180mg/dl
- T=120min 155mg/dl
- T=180min 140mg/dl
Σημειώνεται ότι διάγνωση διαβήτη τίθεται όταν τουλάχιστον δύο τιμές σακχάρου υπερβαίνουν τις παραπάνω τιμές. Εάν προκύψει μόνο μία τιμή παθολογική, συστήνεται επανάληψη ένα μήνα μετά. Η διάγνωση του διαβήτη τίθεται απευθείας, όταν το σάκχαρο νηστείας το πρωί βρεθεί πάνω από 126mg/dl (συνήθως πρόκειται για προϋπάρχοντα διαβήτη που ήταν αδιάγνωστος).
Ειδικά για γυναίκες με παράγοντες κινδύνου, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται από την αρχή και αν αυτός αποβεί αρνητικός, πρέπει να επαναληφθεί την 20η εβδομάδα της κύησης. Επίσης, για την ίδια κατηγορία γυναικών, συστήνεται να γίνεται καμπύλη σακχάρου και μεταξύ 32ης και 34ης εβδομάδας κύησης.
Kατά την δοκιμασία ανίχνευσης χορηγούνται 50 gr γλυκόζης από το στόμα, ανεξάρτητα από τον χρόνο λήψης τροφής. Η μέτρηση της γλυκόζης στο πλάσμα γίνεται μετά από μία ώρα. Η δοκιμασία χαρακτηρίζεται θετική εάν η τιμή της γλυκόζης είναι ≥140 mg/dl, οπότε η ασθενής επιβάλλεται να υποβληθεί στην δοκιμασία διάγνωσης.
Εάν η δοκιμασία ανίχνευσης αποβεί αρνητική, η ασθενής επανεξετάζεται, ανάλογα με την ομάδα κινδύνου στην οποία ανήκει. Εάν ανήκει στην ομάδα υψηλού κινδύνου (εκσεσημασμένη παχυσαρκία, διαβήτης σε συγγενή πρώτου βαθμού, ιστορικό διαβήτη σε προηγούμενη κύηση, γλυκοζουρία, ιστορικό γέννησης μακροσωμικών νεογνών), η δοκιμασία επαναλαμβάνεται δύο φορές μεταξύ 24ης-28ης εβδομάδας.
Εάν ανήκει στην ομάδα ενδιαμέσου κινδύνου (ως ασθενείς ενδιαμέσου κινδύνου χαρακτηρίζονται εκείνες που δεν πληρούν τα κριτήρια για την κατάταξη τους σε ομάδα υψηλού ή χαμηλού κινδύνου), η δοκιμασία επαναλαμβάνεται μία φορά μεταξύ 24ης-28ης εβδομάδας. Τέλος, εάν η έγκυος ανήκει στην ομάδα χαμηλού κινδύνου (ηλικία < 25 ετών, φυσιολογικό σωματικό βάρος, απουσία ιστορικού διαταραγμένης ανοχής γλυκόζης, ελεύθερο οικογενειακό ιστορικό), δεν θεωρείται απαραίτητη η διενέργεια της δοκιμασίας ανίχνευσης.
Εάν η δοκιμασία αποβεί θετική, η έγκυος επιβάλλεται να υποβληθεί στην δοκιμασία διάγνωσης, η οποία συνίσταται στην χορήγηση 100 gr γλυκόζης από του στόματος και στον προσδιορισμό των επιπέδων της γλυκόζης του πλάσματος ανά ώρα επί τρίωρο.
Για να χαρακτηρισθεί η δοκιμασία διάγνωσης θετική, θα πρέπει δύο ή περισσότερες τιμές γλυκόζης να είναι ίσες ή υψηλότερες από τα εξής όρια:
- Γλυκόζη νηστείας ≥ 95 mg/dl
- Γλυκόζη σε 1 ώρα ≥ 180 mg/dl
- Γλυκόζη σε 2 ώρες ≥ 155 mg/dl
- Γλυκόζη σε 3 ώρες ≥ 140 mg/dl
- Η δοκιμασία θα πρέπει να εκτελείται το πρωί μετά από ολονύκτια νηστεία.
Αντιμετώπιση
Πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του διαβήτη παίζει η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς όσον αφορά στη διατροφή που πρέπει να ακολουθεί .
Σε συνεργασία με το γιατρό και το διαιτολόγο σχεδιάζεται η ενδεδειγμένη δίαιτα που θα χορηγεί όλα τα θρεπτικα συστατικά που χρειάζεται τόσο η έγκυος όσο και το κυοφορούμενο έμβρυο.
Πιο συγκεκριμένα, ενδείκνυται:
- Η κατανάλωση άλιπου κρέατος πουλερικών και ψαριών
- Η κατανάλωση γαλακτοκομικών προιόντων με χαμηλά λιπαρά
- Η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και όσπριων που περιέχουν φυτικές ίνες απαραίτητες για τη ρύθμιση του επιπέδου της γλυκόζης στο αίμα
- Διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρκες
- Επαρκή ποσότητα νερού
- Μικρά και συχνά γεύματα ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα.
Ο συνεχής έλεγχος του σωματικού βάρους. Συνιστάται η χορήγηση 30-32kcal/kgr σωματικού βάρους την ημέρα για γυναίκες φυσιολογικού βάρους και 25κcal/kgr βάρους σώματος την ημέρα για παχύσαρκες γυναίκες.
Δέσποινα Ζαφειροπούλου 